Landesgeschichtliches Informationssystem Hessen

Regesten der Landgrafen von Hessen

1309 November 7

Landgraf Otto kauft die Burg Dernbach

Regest-Nr. 550

Überlieferung | Regest | Originaltext | Nachweise | Textgrundlage | Zitierweise
Überlieferung
Ausfertigung: Staatsarchiv Marburg, Generalrepertorium von Dernbach.
Stückbeschreibung: Pergament, durch Moder stark beschädigt, in der Mitte ganz zerstört, aufgezogen.
Siegel: Siegel verloren.
Abschriften: Staatsarchiv Marburg, Kopiar 1, Nr. 34, Bl. 20, 14. Jahrhundert.
Drucke: Kuchenbecker, Erbhofämter, S. 16-18, Lit. O.
Regesten: Regesten der Landgrafen von Hessen 1 Nachdr., S. 190 Nr. 522; Westfälisches Urkundenbuch 10 2. verb. Aufl., S. 111, Nr. 305; Demandt, Regesten Kopiare 1, S. 81, Nr. 34 (mit Anmerkung: "Von der Urkunden ist der größere Teil mit dem vorhergehenden Blatt des Kopiars verloren".).
Regest
Konrad, Bernhard, Giselbert gen. Creig, Heidenreich, Johannes, Ritter, Ludwig von Hachenburg (Hachhinberg), Rupertus, Macharius, Johannes der Rote (rufus), Heidenreich der J., Knappen, einst Herren der Burg Dernbach (Derinbach), verkaufen ihrem Junker (domicellus) Otto, Landgrafen des Hessenlandes, seiner Frau Alheydis und deren Erben diese Burg mit 50 auf der Burg dienstpflichtigen Leuten im Gerichte Herborn (Herbrensis), genannt Herbernmarca, behalten sich aber das Patronat über die zur Burg gehörige Kirche vor, sollen auch als Burgmannen ihre Wohnungen auf der Burg behalten. Für den Kaufpreis werden sie eine jährliche Rente von 20 Mark kaufen und als Burglehen innehaben. Die Burglehen werden auf den nächsten Verwandten (affinis) vererbt. Die Burgmannen sind zu schützen. Werden sie in ihrem Besitze geschädigt (insultando seu fodiendo), so ist Ersatz zu leisten nach dem Schiedsspruche zweier Freunde. Ein "opidulum sive suburbium" kann angelegt werden. Der Landgraf soll die Burg nicht in die Hände der Grafen von Nassau gelangen lassen.
Siegler: die Aussteller mit ihrem "commune sigillum".

Wortlaut der Datierung

1309 VII idus Novembris.

Weitere Informationen

Der Revers des Landgrafen vom gleichen Tag unter ID 551.

Originaltext
Noverint cuncti, ad quos presens scriptum pervenerit, quod nos Otto dei gratia Terre Hassie Lantgravie, Alheyt, ejus conthoralis legitima, nostrique heredes provida & matura nostrorum fidelium prehabita deliberatione cum strenius & fide dignis militibus & arnigeris quondam Dominis castri Derinbach, videlicet Cunrado, Bernhardo, Giselberto dicto Oreig, Heydenrico, Johanne, militibus, Ludevico de Hachinburg, Wiperto, Machario, Johanne Rufo, Heyderico Juniore, Armigeris, ac ipsorum heredibus veris & legitimis concordavimus & convenimus in hunc modum, quod iidem libera & rationabili vendicione iam dictum castrum nobis cum L. hominibus in terminis & juridictione Herbernensi, quod vulgariter Herbernmarca nuncupatur, residentibus, eidem castro debitis servitiis pertinentibus & omnibus ipsius castri fossati maxime extranei inclusivis cum quibuscunque suis juribus contulerunt regendum, gubernandum, tenendum, & perpetualiter possidendum, hoc duntaxat excluso, quod prenominati jus patronatus ecclesie sepedicti castri in omni sui juris vigore sibi perpetuo reservabunt. Adjectum est etiam, quod prenominati nostri castrenses, & eisdem hereditarie succedentes in suis mansionibus in eodem castro habitis ac habendis sine quovis genere graviminis veluti primitus, imo cum tranquillitate commoda & quieta pro nostris Castrensibus, fidelibus & hereditariis, se recipiens & fovebunt. Actum etiam est & dictum inter nos, quod pro expensis pro contractu emptionis nostre supra dicti castri daturi sumus, annuos viginti marcarum redditus comparabunt, & eosdem a nobis pheodi castrensis titulo perpetuo percipient & tenebunt. Ectum etiam est inter nos, quod si quisquam prefatuorum nostrorum castrensium inevitabile mortis tributum exsolverit, illius possessio & feodum castrense ad proximiorem sibi in affunitatis linea succedentem sine contradictione qualibet devolvatur. Actum etiam & dictum est inter nos, quod si aliquis ipsorum castrensum prenominatorum nostrorum proprio motu & prorsus sine oppressione & coercitione indebita a prelibato castro secesserit, alias se mansionarie recipiendo, eo facto suum peculium seu feodum castrense vacabit, & ipsum ad nos liberaliter revolvetur. Actum etiam est & dictum inter nos, quod sepe dicti nostri Castrenses suo jure hactenus freti eodem in antea pacifice congaudebunt, ipsos quoque tenebimus contra suos offensores & per injuriam unvadentes eisdem efficax adjutorium impendendo. Actum etiam & dictum est inter nos, quod si nos prestaxatis nostris Castrensibus insultando seu fodiendo quotquot rerum suarum scilicet agrorum, arearum, ortorum vel pratorum dammum quodquam irrogavimus, id juxta diffinitionem duorum hinc & inde amicorum, quos ad hoc elegerimus, restaurabimus expedite. Actum insuper & dictum est inter nos, si sepe fatum caltrum nos forsitan amplificare & dilatare contigerit, opidulum sive suburbium extra ipsius muros contrahendo aut construendo, quicquid inclusum fuerit alicui nostrorum castrensium pretactatorum attinens, de hoc usus suos possibiles capiet & modestos. Nullus quoque in idem opidulum ex hominibus sepe dictorum nostrorum Castrensium recipietur vel admittetur, nisi intendat & velit residenciam facere personalem. Demum pro nobis nostrisque posteris in successione hereditaria ex consequentia nobis legitime adherentibus, nos per presentes inviolabiliter obligamus, quod sepe nominatum Castrum in manum & possessionem Nobilium virorum de Nassovia Comitum nunquam alienabimus, seu ipsorum heredibus dabimus vel trademus. Ut autem hec omnia & singula premissa robur perpetue firmitatis fortiantur, ad ampliorem prescriptorum efficaciam hoc scriptum nostris sigillis fecimus communiri. Datum anno domini incarnationis MCCC.IX. Id. Novembris.

Sprache des Originaltextes

lateinisch

Nachweise

Aussteller

Hachenburg, Konrad von · Hachenburg, Bernhard von · Hachenburg, Giselbert von, gen. Craig · Hachenburg, Heidenreich von · Hachenburg, Johannes von, Ritter · Hachenburg, Ludwig von · Hachenburg, Rupertus von · Hachenburg, Macharius von · Hachenburg, Johannes der Rote von · Hachenburg, Heidenreich d.J. von, Knappe

Empfänger

Hessen, Landgrafen, Otto I. · Hessen, Landgrafen, Adelheid, Frau Ottos I., geb. Gräfin von Ravensberg

Weitere Orte

Alt-Dernbach (Lahn-Dill-Kreis), Burg · Herborn (Lahn-Dill-Kreis)

Sachbegriffe

Beinamen · Ritter · Knappen · Burgen · Herren · Verkäufe · Burgen, Kauf von · Ehefrauen · Erben · Gerichte · Burgmannen · Patronatsrechte · Burgkirchen · Burglehen · Lehen, erbliche · Schadensersatzleistungen · Schiedssprüche

Textgrundlage

Stückangaben, Regest

Grotefend-Rosenfeld, Landgrafenregesten 1

Original

Kuchenbecker, Erbhofämter

Zitierweise
Landgrafen-Regesten online Nr. 550 <https://www.lagis-hessen.de/de/subjects/idrec/sn/lgr/id/550> (Stand: 28.03.2024)